Mae wach mantie...,
Donge iseneno gande nyako moro maler, mayom, mochwere chwech Adam gi Hawa? Nyako makwar, mabwonjone kweyo chunyi kaka kokakola mang'ich. Nyako ma ogwande potopoto to kachien en go mondisore chalo mbuta mawuok Muhuru.
Mano e nyako mane aromo godo. Mokuongo, ne aparo ni en nyar Seme thurgi Nyong'o to bang'e ne olera ni ooyo, "an awuok Siaya kaunti, machiegni gi Ambira kacha."
Ara koro we newachak goyo mbaka. Koreka nyakoni - dichol moro mayom malake ler to long ondiso dwa ketho wiya. Nochako pakore kaka en gi chuny maler to mago ne ok obadha. Omiyo ne akelo mbaka moko maluoro mabor. Maluoro thurgi Museveni, kor gi Garang', kaeto luwo Ethiopia kocha eka duogo.
Nikech ne en nyako mobaro buk Bondo TTC, ne omako yamo piyo piyo. Bang'e ne aluwone ni, "Awino, anto aneno ka itoyo chunya. Inyosa ma Nyakalaga ema ong'eyo kendo aparo kodi mabor." Awino nopenja ni, kendo pod awinjo duol no nyaka kawuono, "ogwalo matindotindogo adhigo kanye wuod Kisumo?"
Kata odoko ni Awino ne ojaro ogwanda, anbe nene ok ayot e diro weche moko malombo nyako motamo wang' chuo. Kendo bang' ndalo ariyo, nomiya gimoro mamit maok nakonu ngang'. Nomiya gi chunye maler kowacho ni, "an ayie mana nikech in gi sura majaber to kata kamano, ogwandi to tindo ahinya."
Kowuok ndalono nyaka kawuononi, aseng'eyo Awino kaka ja adieri. Dhok ema apango nyiewo. Duasi moko ang'wen mondo ater thurgi Awino, agonegodo Joji min Awish erokamano kuom nyuolo nyako maherane mit sipuap.
Bang' ng'eyo Awishena kuom ndalo mathoth, wanyalo wacho kode gimoroamora kochakore matindo, machieko, madongo nyaka maboyo. Kendo pachwa ringoga mana e laini achiel kawago mbaka to wanyiero matek. Nene apenjo Awino nyar Joji gima chuny nyako paro sama wuowi sere kendo magi e gigo mane olera.
1. Ludh jembe ng'atni romo nade?
Gini ema Awino ne okona ni nene chando chunye ahinya kendo ne okwalo ranga gi yo kapiny kono to ne otame neno. Yawuowi, akwayou, ka iwuoyo gi jaber to en kod wasiwasi, tere kamoro ma opondo kaeto wuodhne bundenino one. Jaber biro gamomuya kendo obiro ng'eyo kama oketie kanyo gi kanyo.
"An, kod kata mana nyiri mang'eny, oluoro ludhe madongo. Inyalo romo giluth makaodiemo 'onding'i dichiel to ok diamalo. Hehehehe! Lakini marino to oroma owada. Siala miting'ono mbasna kabisa" Awino ne olera kawachwado abal edho nam chumbi kocha.
Omiyo joluowa, ng'euru ni nyiwa moko oluoro ludhe machwe, maboyo kendo pek. A ero anyisou kawuono!
2. Ng'atni bende ohero pono machunga?
Yawuot Siaya, yawuot Kisumo, rwedhi ma Homa Bay kod lieje ma Migori ero winjuru. Machunga munenogo, iponogi, kendo inyodhogi. Sama uwinjo mabercha owetena, mi lweteni kod dhogi tich. Pok machunga gi koki kaeto inyodhi. Olemo ariyo ma uneno malo kanyogo nyiwa temo matek mondo giritgi nikech un yawuowi. Mano nawinjo kuom Awino e ndalo machuok mokadho.
 |
| Bende ihero pono machunga? |
3. Joma onena ka awuotho kod wuowini biro paro ang'o?
Adieri ber. Owete moko kuodo wich. Nyiluowa opogore gi moko. Gihero gik mabeyo kendo ler. Ok gihero wich kuot moko matindotindo. Ojende moko ochido, ok yuo wiyegi, dung' luya, rwako lewni magalagala kendo wuotho awuotha achadha achadha maonge sitael. Eeni anuoyonu. Sama isero nyar Luo to nyaka ing'e ni magi tee kadho e pache.
4. Be an e kende?
Mae chandoga nyiwa ahinya. Nyar Luo ohero kendo ong'eyo tuk otanda. Kanyo nyiluo okawo namba. Gimoro achiel kende ema nyalo miyo Atieno moro kata Adhise moro tamre tugo tuke tee. Luwo reye moko. Ojendewa, ka idhi e nam luwo Mbuta, luwaluwa Mbuta kende ma ka imako adel kata mumi to witgi kucha. Sup mar reye ok riwu.
Ka nyar Luo ong'eyo ni en e 'the only fish in Lake Victoria' to obiro miyi olemono esitael mapok ineno - pien gi pien, remo gi remo, chuny gi chuny.
5. Wuodwa ni bende ng'won?
Mae ok en ng'wono kuom kuon bando kata pesa. Yawuotwa moko ok yie jaber mul ludhe nono anona. Ooyo, mano wuoro kendo orach. Ludh no onego obed maru ji ariyo. Kata kane uwuotho udhi e kanisa to ogombo mulo omuganino, weye owinj kaka jalweny yweyo ei long kanyo.
Nyiwa moko ohero mae kabisa. Awino seche moko jalonyaga kaeto otugo atuga gi luth elwete mikaeto nindo tere ka akwake matek. Kata okinyi kochiewo to owinjo ka ogombo tugo to aweye aweya otugoatuga kod omuganano nyaka rome nikech Awino ne ochwena to an bende ne ochweya ne Awino. Mara e mare to mare e mara. Mari emar Adhis kendo mar Adhis e mari. Aparo ni uwinja maber Jokanyanam.